Zoals overal in West-Europese steden, sluiten ook in Mechelen veel kerken de deuren. Traditionele christelijke gemeenschappen krimpen en vergrijzen. Rooms-katholieke en Protestantse kerken kampen ook met een tekort aan geestelijken en delen in de klappen. Aan die neerwaartse spiraal ontsnappen voorlopig enkel de pinkstergroeperingen en ook de geloofsgemeenschappen die gevormd zijn binnen etnische groepen, maar van die laatste zijn er weinig die zich situeren binnen het protestantse spectrum.
Is er (g)een toekomst?
Eind december 2022 viel het doek over de Zandpoortkerk. Het 85-jarig bestaan werd in 2017 nog feestelijk gevierd, maar de gemeente moest met lede ogen toezien hoe het ledental en zondagse kerkbezoek terugviel en betreurde in 2020 het vertrek van de predikant. Alle pogingen om een nieuwe predikant aan te trekken en de kerkgemeente nieuw leven in te blazen mislukten en in juni 2022 besloot men om de kerk te sluiten.
Rest ons nog de protestantse kerk aan de Keizerstraat, in een kapel met een lange geschiedenis, maar ook hier valt het zondagse kerkbezoek sterk terug. De kleine gemeente kan nog enkele jaren voort met de huidige predikant, maar op lange termijn is het voortbestaan onzeker.
In Mechelen zijn geen Vlaamstalige evangelische kerken, wel twee pinkstergemeenten. Op het vlak van structuur, geestelijke leiding en geloofsbeleving zijn zij een buitenbeentje van het protestantisme. (1)
En hoe zal het gaan met de diverse protestantse, evangelische en pinkstergemeenschappen waarin christenen van eenzelfde etnische afkomst zich verenigen? De Assyrische protestantse kerk bijvoorbeeld trekt nu veel mensen. Maar zal de derde en vierde generatie zich nog blijven bekennen tot de kerk?
En hoe zit het eigenlijk met die ‘nieuwe generatie’?
“Zonder jongeren, geen toekomst”
Een grootschalige Amerikaans onderzoek zocht naar kenmerken van geloofsgemeenschappen die er in slagen om een jongere generatie aan te trekken (2). In een Nederlandstalige bewerking ‘Samen jong’ accentueren de auteurs het kerk-zijn met alle generaties. Kerkopbouw heeft niet tot doel het aantal jongeren te vergroten, maar om “steeds meer op Christus te gaan lijken en Hem te vertegenwoordigen in wijk en in wereld. Zowel pijn als passie kunnen verandering in gang zetten. Verandering is nodig om de gemeenschap van christenen die we kerk noemen, nieuwe wegen te laten vinden.” (zie de boekbespreking in Tertio nr 1179)
Zes kernwaarden
Uit het onderzoek kwamen zes kenmerken naar voren van kerken die er in slaagden om jongeren aan te trekken:
- Prioriteit geven aan jongere generaties
- “Jonge mensen zijn als zout: met hun jeugdige energie smaakt alles beter.”
- Jezus’ boodschap serieus nemen
- “In de eerste plaats gaat het om de persoon van Jezus Christus en om wat Hij heeft gezegd en hoe ze het geloof kunnen betrekken op hun eigen leven en op het hier en nu.”
- Hart voor jongeren hebben
- “Om een volwassen geloof te ontwikkelen, is het belangrijk dat jongeren worden aangemoedigd vragen te stellen en dat hun vragen serieus worden genomen.”
- Verantwoordelijkheid geven: participatie van jongeren
- “Maar lange vergaderingen zijn vaak niet aan jonge generaties besteed.”
- Een warme gemeenschap vormen
- “De gemeenschap is een plaats waar aandacht aan je wordt besteed en waar je thuis mag zijn.”
- De kerk als beste buur
- “Een geloofsgemeenschap die meer is dan een gebouw, maar een community, kan actief bijdragen aan en anticiperen op de noden, vragen en behoeften van mensen uit de buurt.”
Een kerk met zulke kenmerken, kan die een plaats krijgen in Mechelen?
Tijd voor iets nieuws?
Willem denkt van wel. Lees hieronder over zijn initiatief.
In het proces dat leidde tot de sluiting van de Zandpoortkerk vorig jaar, heb ik contact genomen met het landelijk bestuur van de kerk in Nederland waar ik tot 2001 bij betrokken was. Het internationale kerkgenootschap ‘Church of the Nazarene’ (in Nederland: Kerk van de Nazarener) neemt een interessante positie in tussen de traditioneel protestantse kerken enerzijds en de evangelische en pinkstergemeenten anderzijds. Zij combineert een orthodox geloof met een moderne ethiek en geloofsbeleving. Daarnaast zit de sociale bewogenheid en actie in het DNA van deze kerk, die haar roots heeft in het Methodisme van John Wesley (net als het Leger des Heils). Er zijn kerken in 161 landen en regio’s in de wereld, maar er is nog geen kerk in België.
Naar mijn aanvoelen is er in Mechelen ruimte (en nood) aan een evangelisch ingestelde protestantse kerkgemeenschap, die aantrekkelijk is voor jong en oud en alles daar tussenin. Daarom zet ik hier mijn schouders onder. De voorgangers (Stephen Nederlands, Nici met Braziliaanse roots) van de Kerk van de Nazarener in Breda willen hierbij ondersteuning bieden en het landelijk bestuur heeft een uitgesproken visie om “de mogelijkheden voor gemeentestichting of ondersteuning van en samenwerking met bestaande initiatieven in Mechelen te onderzoeken.”
De uitwerking is afhankelijk van een lokaal team: mensen uit Mechelen en de regio die zich willen inzetten om zelf vorm te geven aan een nieuwe geloofsgemeenschap. Er is geen vastomlijnd plan en er is veel ruimte voor eigen inbreng en samenwerking met bestaande initiatieven, zoals de groep rond het behoud van de Zandpoortkerk.
Ben je geprikkeld om deel uit te maken van deze nieuwe beweging in Mechelen, of ken je iemand voor wie dit ‘een geschenk uit de hemel’ is? Dan nodig ik je graag uit voor de ontmoeting met Stephen en Nici op zaterdag 25 maart in de namiddag. Neem met mij contact op via e-mail of Whatsapp, dan kan ik je informeren over tijd en plaats van samenkomen.
willem.kolpa@gmail.com gsm/whatsapp 0472120493
Noten
- Veel Pinkstergemeenten zijn in België, via het Verbond van Vlaamse Pinkstergemeenten, aangesloten bij de Federale Synode van Protestantse en Evangelische Kerken, welke samen met de Verenigde Protestantse Kerk in België de Administratieve Raad van de Protestants Evangelische Eredienst vormt.
- Beschreven in: Growing Young, Essential Strategies to Help Young People Discover and Love Your Church. Kara Powell, Jake Mulder, Brad Griffin. Baker books, 2016